Het concert vindt plaats in Galerie Marzee. Adres: Lage Markt 3, 6511 VK Nijmegen. U kunt reserveren via reserveringen@modernemuziek.nl. Aan de deur worden geen kaartjes verkocht. Voor het bestellen van losse kaartjes kunt u het bedrag van €24 overmaken op bankrekeningnummer NL78 INGB 0000 6517 17 ten name van Stichting Moderne Muziek Nijmegen (studerenden tot 30 jaar € 12). Reserveringen worden in volgorde van binnenkomst in behandeling genomen en bevestigd. Abonnementhouders en vrienden van de Stichting hebben voorrang.

Het eerder aangekondigde concert met Britse muziek kan niet doorgaan in verband met een blessure van de violiste Heleen Hulst. In plaats daarvan brengt het NAP nu een programma met werken van Cage, Wolfe, Cowell en Crumb.

Lees ook de fraaie recensie door Thomas Wijsman over het vorige concert door Dirk Rothbrust in intonijmegen.

Nieuw Amsterdams Peil

Shannon Lee & Emma Breedveld – viool
Elisabeth Smalt – altviool
Mick Stirling – cello
Gerard Bouwhuis – piano

We besluiten het seizoen met een aantal oude bekenden, het Nieuw Amsterdams Peil (NAP), de onverschrokken band die in 2005 opgericht werd door de pianoleeuw Gerard Bouwhuis en de avant-garde violiste Heleen Hulst. Het ensemble, dat voor geen genre of stijl terugdeinst richt zich op een breed repertoire van kamermuziek en muziektheater. De musici vormen eerder een ‘band’ dan een ‘ensemble ’. Weinig hiërarchie en veel eigen inbreng door iedere speler afzonderlijk.

Wired

Henry Cowell (1897 – 1965) werd geboren in Californië. Op zijn zeventiende studeerde hij bij de invloedrijke musicoloog Charles Seeger op de Universiteit van Californië. Naast Europese klassieke muziek was Cowell ook geïnteresseerd in muziek van andere culturen, waaronder de Aziatische en Midden-Oosterse muziek. Als pianist en componist reisde hij van 1923 tot 1933 door Europa en veroorzaakte veel opschudding met zijn concerten. In 1927 richtte hij het New Music Quarterly op en was tot 1936 hiervan redacteur. Hij doceerde aan de New School for Social Research in New York en aan de Columbia University. Van 1936 tot 1940 werd hij wegens homoseksueel gedrag veroordeeld tot een gevangenisstraf in San Quentin, waar hij wel gewoon door bleef componeren. In 1942 kreeg hij volledige gratie. 

Julia Wolfe (1958) is een Amerikaanse componist en Pulitzer Prize-winnaar. Ze studeerde aan de University of Michigan, Yale en Princeton en is momenteel professor compositie aan de New York University (NYU) Steinhardt School. Haar muziek kenmerkt zich door fysieke intensiteit en ongeremde energie, die zowel uitvoerders als publiek tot het uiterste drijven. Wolfe schrijft voor diverse bezettingen, van strijkkwartet tot orkest. Haar oratorium Anthracite Fields won in 2015 de Pulitzer Prize en werd genomineerd voor een Grammy. Haar werken zijn uitgevoerd op prestigieuze locaties zoals Carnegie Hall, Lincoln Center en Tanglewood. 

John Cage (1912 ‑ 1992) groeide uit tot een van de belangrijkste avant-gardecomponisten van de 20e eeuw. Hij introduceerde in zijn muziek oosterse invloeden, toevalsoperaties en geprepareerde piano’s. Mede onder invloed van zijn andere compositiedocent Henry Cowell legde Cage in zijn vroege werken meer nadruk op klankkleur en ritme. Met Music of Changes (1951) voor piano deed de I Tjing en het toeval zijn intrede in zijn werk. In de jaren 40 was Cage een van de eersten die met elektronische en vooraf opgenomen muziek experimenteerde. Hij was ook actief als auteur, beeldend kunstenaar en docent.  

De Amerikaanse componist George Crumb (1929 – 2022) begon al jong met componeren en studeerde af aan de Universiteit van Michigan. Vanaf 1965 gaf hij compositieles aan de Universiteit van Pennsylvania waar hij onder anderen Osvaldo Golijov tot zijn studenten mocht rekenen. Zijn bekendste werken zijn Black Angels voor elektrisch strijkkwartet en Makrokosmos, een serie van vier boeken met stukken voor piano, ook elektrisch versterkt. In 1968 ontving hij zijn eerste Pullitzer Prize voor de orkestsuite Echoes of Time and the River. Hierna volgden vele andere prijzen. Ook werd hij geëerd met vele eredoctoraten. 

Het concert vindt plaats in Galerie Marzee. Adres: Lage Markt 3, 6511 VK Nijmegen. U kunt reserveren via reserveringen@modernemuziek.nl. Aan de deur worden geen kaartjes verkocht. Voor het bestellen van losse kaartjes kunt u het bedrag van €24 overmaken op bankrekeningnummer NL78 INGB 0000 6517 17 ten name van Stichting Moderne Muziek Nijmegen (studerenden tot 30 jaar € 12). Reserveringen worden in volgorde van binnenkomst in behandeling genomen en bevestigd. Abonnementhouders en vrienden van de Stichting hebben voorrang.

Het eerder aangekondigde concert door het duo Kern/Porath kan wegens omstandigheden niet doorgaan. Dirk Rothbrust, slagwerker van o.m. MusikFabrik Keulen, treedt nu op.

De slagwerker Dirk Rothbrust verdiepte zich tijdens zijn studie in het klassieke en vervolgens in het hedendaagse repertoire. Sindsdien is hij gefascineerd door jazz, improvisatie tal van andere combinaties die muzikale grenzen te overschrijden.

Sinds 1995 is Dirk Rothbrust lid van het Schlagquartett Köln, van 2001 tot 2008 speelde hij in het Kammerensemble Neue Musik Berlin. In 2005 werd hij lid van het Ensemble MusikFabrik. Hij werkte samen met de belangrijkste componisten en uitvoerders van onze tijd, zoals Maurizio Pollini, Martha Argerich, Peter Brötzmann, Mouse on Mars en Pierre Laurent Aimard. Daarnaast is hij solist bij onder andere het Ensemble Resonanz en de radiosymfonieorkesten van de BR, WDR, SWR en NDR. Sinds 2019 is Rothbrust coach aan de Lucerne Festival Academy en sinds 2019 doceert hij hedendaags slagwerk aan de HfMT Keulen. Als lid van het Schlagquartett Köln richtte hij in 2022 het Kölner Percussion Orchestra op met als doel werken uit te voeren voor maximaal 13 slagwerkers.

Een slagwerker kan vrijwel alles laten resoneren en dan al verder experimenterend de de kwaliteit van de klank verfijnen.
Dirk Rothbrust

Programma

N.A. Huber : Clash Music (1988) Solo voor een paar bekkens
Mazyar Kashian : Rondo de facto (2020) Voor een kiezelsteen
Dirk Rothbrust : some ideas (2025) Drumset
John Cage : Child of Tree (1975) Voor versterkte planten
Frederic Rzewski : to the earth (1991) Voor een sprekende slagwerker met 4 bloempotten
pauze
Dirk Rothbrust : Studie zu und von Milica Djordjevićs Jadarit (2025) Tegels en aluminium platen
Rebecca Saunders : aus dust (2017/18) voor solo slagwerk
7. Dry
3. Triangles
8. Cadenza
4. Crystal(s)
Sarah Nemtsov : Yesod (2024)
Versie voor geprepareerde drumset; wereld première! 

Clash Music Nikolaus Anton Huber

Bekkens behoren tot onze oudste muziekinstrumenten en nog steeds weten componisten hiervoor stukken te schrijven met ongehoorde klankeffecten. Dit geldt zeker voor Clash Music van Nikolaus Anton Huber (1939-2023) voor bekkenpaar. Het is een relatief kort feest voor oren én ogen.
      Dirk Rothbrust schrijft: “Clash Music gaat al 25 jaar met me mee, de twee bekkens zit bijna altijd in mijn rugzak. Na het stuk veel te hebben uitgevoerd als deel van Hubers slagwerkkwartet Herbstfestival, volgens mij één van de mooiste slagwerkcomposities van deze tijd, heb ik een soloversie van dit deel ontdekt en bij vele gelegenheden uitgevoerd: in de tram, ’s avonds in kleine kring, op het concertpodium, veel is mogelijk. Heeft Clash Music met struikelende soldaten te maken of met kapotte muziekmachines? Als solo, kwartet of tentet, Clash Music is altijd leuk.”

Child of Tree John Cage

Stravinsky had de choreograaf Balanchine om hem met het ballet Agon op aspecten van zijn muziek te wijzen die hij zelf niet had opgemerkt, John Cage (1912-1992) had Merce Cunningham en zijn dansgezelschap. Tijdens een tournee in Arizona met de Merce Cunningham Dance Company bracht Charles Moulton, een van de dansers, een gedroogde cactus naar Cage, plaatste die bij zijn oor en plukte aan de stekels. Dit inspireerde Cage om cactussen als muziekinstrumenten te gebruiken in stukken als Child of Tree and Branches.
      Het werk Child of Tree (1975) was oorspronkelijk muziek voor de choreografie Solo (ook bekend als Animal Solo/Dance). De partituur bestaat uit uitvoeringsinstructies voor het selecteren van 10 instrumenten via I Ching toevalsoperaties. Alle instrumenten moeten plantaardig materiaal zijn, bijvoorbeeld bladeren van bomen of takken, of daarvan zijn gemaakt. Alleen een peul (rammelaar) van de Mexicaanse Poincianaboom moet worden gebruikt. Analoog aan Cage beroemde 4’33’’ (cf. de app), creëert de compositie van Cage dus uitsluitend een context van uitvoering, voor zowel de muzikant als voor de toehoorder, zonder in detail voor te schrijven welke muzikale handelingen uitgevoerd moeten worden of welke klankstructuren moeten worden gerealiseerd. Cage instrueert: “Met behulp van een stopwatch improviseert de solist en gebruikt de instrumenten om de tijdstructuur te verduidelijken. Deze improvisatie is de uitvoering.”

To the Earth Frederic Rzewski

Sommige werken van de pianist en componist Frederic Rzewski (1938-2021) rekent men tot de moderne klassieken. Denk bijvoorbeeld aan The People United will never be Defeated dat wij onder andere in de uitvoering van Ralph van Raat kennen. In 1985 zette Rzewski de Homerische hymne Gaian of To the Earth op muziek. Het werk voor reciterend slagwerker is opgedragen aan Jan Williams en geschreven voor vier kleien bloempotten — stemming: Db, F, G, B, de schim van een blues in g, — die met breipennen of lichte stokken worden bespeeld.
      Rzewski staat bekend om zijn maatschappelijke betrokkenheid. Is zijn To the Earth een lofzang op de aarde of wordt onze aandacht gevraagd voor een broedplaats van adembenemend onrecht?  In 2020 tekende Dirk Rothbrust aan: “Met de stemvork in de bouwmarkt voor het bloempottenrek, grappig! Hoe serieus is Rzewski’s hymne aan de aarde? Is het kitsch? Is het een oproep aan ons allemaal? Grappig? Eerder niet. De actualiteit van de tekst kan helaas niet worden overtroffen.

To the Earth, Mother of all,
I will sing the well established, the oldest,
Who nourishes on her surface everything that lives.
Those things that walk upon the holy ground,
And those that swim in the sea,
And those that fly in the air,
All these are nourished by your abundance.

It is thanks to you if we humans have healthy children,
And rich harvests.
Great Earth, you have the power to give life to,
And to take it away from creatures that must die.
Happy are the ones whom you honor with your kindness and gifts.
What they have built will not vanish,

Their fields are fertile. Their herds prosper.
And their houses are full of good things.
Their cities are governed with just laws. Their women are beautiful.
Good fortune and wealth follow them.
Their children of radiant with the joys of youth.
The young women play in the flowery meadows,
Dancing with happiness in their hearts.

Holy Earth, undying Spirit,
So it is with those whom you honor:
Hail to you, Mother of life,
You who are loved by the starry sky,
Be generous and give me a happy life in return for my song,
So that I can continue to praise you with my music.
Homerische Hymne 30

Dust Rebecca Saunders

Dust is een compositie uit 2018 voor solo slagwerk van de Britse componiste Rebecca Saunders (1967-nu). Het stuk bestaat uit acht afzonderlijke modules, die in een zelfgekozen volgorde en met een persoonlijke selectie van instrumenten kunnen worden gespeeld. Dit biedt bij elke uitvoering ruimte voor individuele interpretatie en variatie. De acht modules zijn: mélody, resonance, triangles, crystal, metal, bass drum, dry, cadenza. In dit concert speelt Dirk Rothbrust: dry, triangles, crystal, modules die ons in een wereld vol subtiele klankkleuren en ritmes brengen.
      Saunders liet zich ondermeer inspireren door een tekst van Samuel Beckett uit That Time: “…not a sound only the old breath and the leaves turning and then suddenly this dust whole place suddenly full of dust when you opened your eyes from floor to ceiling nothing only dust and not a sound only what was it it said….come and gone in no time gone in no time.“
      De associaties van de componist bij Dust zijn: “Een fijn, droog poeder van kleine deeltjes afval of aarde. Een stoflaag is als een membraan dat het lichaam of het ding bedekt of gelaagd maakt, op de grond, op oppervlakken, of zwevend in de lucht.
      Het stof van de aarde is een begraafplaats.
      Stof in een kamer bestaat voornamelijk uit dode huid, een poeder van vergankelijke restanten.”
Zij dichtte:

Inside, withheld, unbreathed,
Nether, undisclosed.

Souffle, vapour, ghost,
hauch and dust.

Absent, silent, void
Naught beside.

Either, neither, sole,
Unified.

De slagwerkers Christian Dierstein en Dirk Rothbrust voerden Dust voor het eerst uit op 3 mei 2018 tijdens het Festival Acht Brücken in de Kölner Philharmonie. Met dit stuk brengt de componist een hommage aan beide slagwerkers, als dank voor de vele prachtige sessies waarin zij samen de vele nuances van geluid onderzochten. In 2020 creëerde Saunders een nieuwe versie van Dust voor meerdere, ruimtelijk verspreide slagwerkers.